De jukebox een streling voor oog en oor

Boelens, een naam in textiel. En dat al sinds mensenheugenis zoals velen zullen kunnen beamen, zowel in Den Bosch, de oorspronkelijke thuishaven van Christ Boelens (85), alsook tot ver daarbuiten. Voor Christ was het textielbedrijf echter ook de indirecte aanleiding tot een interessante, maar ook geld- en ruimteverslindende hobby.

Door: Caroline van der Linden

Van huis uit is hij een echte verzamelaar. Zijn hele leven heeft hij van alles verzameld, van schilderijen, klokken tot antiek. Rond 1968 plaatste hij zijn eerste jukebox op een textielbeurs als blik- en oorvanger voor het publiek. Later verhuisde het gevaarte, want gevaartes zijn het, naar zijn woonkamer ter opluistering van familiefeestjes en een tweede exemplaar vormde een decoratief element in zijn jeansshop in Uden van destijds. En ergens tussen toen en nu heeft het “noodlot” bij hem toegeslagen, zijn hobby is geëscaleerd tot een verslaving. Inmiddels houdt hij zich al zo’n veertig jaar bezig met het verzamelen en restaureren van jukeboxen.

Ergens op een flat zoveel hoog zou het verzamelen ervan altijd wel een vrome wens moeten blijven, ze nemen nu eenmaal wat meer ruimte in beslag dan bijvoorbeeld sigarenbandjes of postzegels. Maar de ruimte heeft Christ zien we als we bij hem aanbellen, hij de poort opendoet en we over de oprijlaan bij zijn huis uitkomen. Bij “Den Hulst”, gelegen tussen Sint-Oedenrode en Liempde. In het groene hart van de Brabantse Meierij heeft hij een prachtige toon- en hoorzaal ingericht. Daar glanzen, schitteren en flikkeren de jukeboxen van de grote Amerikaanse merken ons tegemoet. En ook zijn ze te beluisteren, want niet alleen zijn ze een streling voor het oog, maar ook voor het oor. “Ga hier maar lekker zitten”, zegt Christ. “Dan zal ik eens even laten horen hoe het klinkt”. En al snel horen we nostalgische muziek uit de jaren vijftig uit een van zijn jukeboxen komen. “Dat klinkt toch net wat anders dan de digitale muziek van tegenwoordig vind je niet?”, zegt hij. En daar kunnen we hem geen ongelijk in geven, wat een prachtig geluid. “Loop maar even mee en kijk maar eens goed rond”, vervolgt hij. Prachtige meest bekende Wurlitzers staan er te pronken, naast de Seeburgs, Rock-Ola’s en AMI’s, stuk voor stuk deskundig gerestaureerd van de vier Amerikaanse bedrijven die ooit de originele jukeboxen geproduceerd hebben. “Deze draaien nog op de bakelieten 78 toerenplaten, van die grote zwarte platen van vroeger”, legt hij uit.

“De Seeburg V200 uit 1955 is mijn favoriet”, zegt hij. “Het is absoluut de beste jukebox die ooit gemaakt is. Er komt echt een fenomenaal geluid uit, die laat ik ook nog even horen”, zegt hij. We luisteren naar zijn favoriete lied Blueberry Hill van Fats Domino en hij legt uit wat het verschil is met het geluid van tegenwoordig. “Op radio en tv horen we nu enkel nog digitale muziek, maar de oude jukeboxen hebben allemaal nog buizenversterkers met lampen en dat zorgt voor een totaal andere dynamiek. Meer bas, meer hoge tonen, waardoor het veel mooier klinkt. De meeste mensen kennen het niet, omdat ze het niet gewend zijn. Maar als ze hier in het museum komen, valt het hen meteen op. Het is wel de restauratie die hieraan ten grondslag ligt”, zegt hij resoluut.

Het is duidelijk een vak apart, alle jukeboxen die hier staan zijn teruggebracht in de oorspronkelijke staat. “En let wel”, gaat hij verder, “al het restauratiewerk wordt gedaan met de originele onderdelen, de hele mechaniek wordt uit elkaar gehaald. Na jaren zit er veel oud vet in, dus alle elementen worden opnieuw schoongemaakt of vervangen. Wat metaal was blijft metaal en geen plastic. En wat glas was blijft glas. De restauratie van één jukebox vergt ongeveer zo’n 150 tot 200 uur, want ook de buitenkant moet veelal opnieuw verchroomd worden en de kast gefineerd”, vertelt Christ. Het resultaat is dan ook wel een lust voor het oog en oor.

Maar er is nog veel meer te bewonderen in Christ’s expositiehal. Naast de hoofdmoot van tientallen jukeboxen is er een ruime collectie bijeengebracht van allerlei, uiteraard ook nostalgische “aanverwante artikelen”, zoals Coca Cola automaten, Christ beschikt over alle modellen die ooit zijn uitgebracht, wallboxen, kauwgumballenautomaten, flipperkasten en niet te vergeten de gokautomaten, de roemruchte “one armed bandits” van Reno en Las Vegas. Verder zien we een grote collectie lectuur en beeldmateriaal, te uitgebreid om op te noemen.

Ruimteverslindend, dat zeker, maar met zo’n 2000 vierkante meter van opslag tot werkplaats kan hij ze kwijt. Zo’n 120 jukeboxen staan er, met als oudste eentje uit 1938, zijn eigen geboortejaar. Niet alleen ruimteverslindend, maar ook geldverslindend is zijn hobby wel, want het restaureren en weer als nieuw maken van de kasten is echt specialistenwerk. Daarnaast is het vinden van de originele onderdelen, die evenals de kasten zelf nagenoeg altijd uit Amerika moeten komen, een tijdrovende bezigheid. Soms zelfs vergelijkbaar met het zoeken naar een speld in een hooiberg. En tevens een bezigheid die danig in de papieren kan lopen. “Mede om die reden zit ik ook in de verkoop van jukeboxen”, vertelt Christ. Hoewel hij van zijn pronkstukken, zoals bijvoorbeeld de beroemde Wurlitzer 1015, nooit afstand zal doen, zijn er andere kasten, veelal dubbel-exemplaren, die hij geheel gerestaureerd en als nieuw spelend, ter overname aanbiedt. Dit praktisch tegen kostprijs, want het blijft voor hem een hobby.

Iedereen die interesse heeft en het interessant vindt, zowel kijker als koper in spé, is dan ook van harte welkom op de permanente verkoopexpositie die elke zondag van 13.00 tot 16.00 uur op “Den Hulst” plaatsvindt. Ook worden er regelmatig rondleidingen georganiseerd. Super om de sfeer te proeven van de dertiger, veertiger en vijftiger jaren die in deze razendsnelle tijd al weer zo ver achter ons lijken te liggen. Maar u bent gewaarschuwd! Zo’n verslaving kan heel besmettelijk zijn. De nostalgie sluimert in ons allen, een aankoop is snel gemaakt. Maar één ding is zeker lacht hij: “Als je nou ooit een slechte dag hebt, je komt thuis, hebt lang gewerkt en ook nog in de file gestaan, draai dan twee plaatjes en je bent weer happy.”

“Het is mijn grote hobby”, sluit Christ ons gesprek af. “Ik blijf zo lekker bezig, ben nog fit en vind het leuk als ik er straks niet meer ben, dat ik een prachtig museum achterlaat waar perfect gerestaureerde jukeboxen staan.”

Voor meer info, kijk op www.jukeboxen.nl, daar vindt u onder andere een panoramavideo ‘Ger Gedaon’, waarbij u door het museum loopt en een video waarin Christ als een echte kenner je kennis laat maken met de wereld van de jukeboxen. Ook kunt u via youtube naar het christboelensjukeboxmuseum.